Nieuw Fort Sint Andries ligt op het kruispunt van twee grote rivieren Maas en Waal Het gebied stroomopwaarts werd ooit doorkruist door vele geulen die de geschiedenis bepaald hebben!
Een korte geschiedenis:
Inleiding .
Op een plek in Midden Nederland waar de Waal en de Maas blijkbaar in een wat vlakker landschap uitstromen is er veel sediment van zand en klei. De omgeving van Heerewaarden kenmerkt zich door een sterk meanderende rivier met scherpe bochten en van oudsher met veel zandbanken en eilandjes. Vanouds was deze zone een doortrekroute vanuit het noorden naar het zuiden en tot ver in de 20e eeuw bleef de omgeving van het fort van betekenis voor veldheren en koningen die Nederland wilden bezetten.
Vroege geschiedenis.
Opgravingen en vondsten geven aan dat er in de omgeving aan de meanderende stroompjes in een onbedijkt landschap bij Rossum reeds in de vroege ijzertijd grote boerderijen voorkwamen.
Al in de geschriften van Tacitus wordt de bekende grens van het Romeinse rijk, de Limes, benoemd. Deze zou lopen va n het huidige Nijmegen richting kust (Leiden.) Het vermoeden bestaat dat een Romeins fort gestaan moet hebben aan het huidige sluiskanaal aan het eind van de Kloosterdijk. Welke naam aangeeft dat er wellicht na het fort een klooster stond. De huidige kerktoren van Rossum is in 1132 opgetrokken uit de tufsteen van dit fort , zo wordt vermoed. In ieder geval zijn er zeer veel vondsten in de omgeving van allerlei gebruiksvoorwerpen van de Romeinen, waaronder mantelspelden . Nog onlangs is wetenschappelijk bevestigd dat Julius Caesar bij deze doorlaatbare plaats meerdere duizenden (40.000-13500) leden van twee Germaanse stammen heeft gedood of gevangen genomen.
In de omgeving zijn veel resten van uit de Romeinse tijd gevonden, zoals mantelspelden.
Na de middeleeuwen
De zone moet van betekenis zijn gebleven gezien het feit dat de machthebbers , de Habsburgse monarchie in o.a. Spanje en Oostenrijk, het de moeite waard vonden een fort te bouwen…..
En nu een citaat:
Oud Sint-Andries
In 1598 startten de Spanjaarden een groot offensief in de Lage Landen en een belegering van de toenmalige grensstad Zaltbommel. Met moeite wisten de Staatse (Nederlandse) legers van Maurits van Nassau de stad te verdedigen. Om de aanval te ondersteunen, bouwden de Spanjaarden het Fort Sint-Andries, op dat moment het grootste militaire bolwerk van de Spanjaarden in ons land. De kerk van Rossum werd hiervoor afgebroken. Vanuit Sint- Andries controleerden de Spaanse troepen de Maas en de Waal.
Sleutel tot Holland
De Staatsen noemden Sint-Andries de ‘Sleutel tot Holland’. Een jaar lang leverden de troepen van Maurits vanuit het verderop gelegen Fort de Voorne verbeten strijd rond Sint-Andries. Uiteindelijk sloegen de buitenlandse huurlingen van de Spanjaarden aan het muiten omdat hun soldij niet werd uitbetaald. Maurits bood ze 125.000 gulden en de Duitse en Waalse huurlingen liepen over naar het Staatse kamp. Zo kwam het fort in 1600 in Nederlandse handen.
Nieuw Fort Sint-Andries
Na de Tachtigjarige Oorlog raakte het fort langzaam in onbruik. Bij hoogwater stond het geregeld blank. In 1794 staken de Fransen het in brand. Na de Franse Tijd, met het aantreden van Koning Willem I ontstond de noodzaak de Nederlanden anders te beschermen. In 1815 werd besloten het oude Sint-Andries af te breken en iets westelijker een nieuw fort te bouwen. Dit torenfort had twee verdiepingen en bood plaats aan 260 man. De taak van Nieuw Fort Sint-Andries was de Maas en de Waal te beheersen en de sluis van Sint-Andries te beschermen. In april 1945 werd het fort door de Duitsers opgeblazen. De ruïnes van het fort zijn toegankelijk voor publiek. Op het fort staat een kazemat uit 1936 en een luchtwachttoren uit de Koude Oorlog.
Tijdens de laatste jaren van de bezetting was het eiland van Heerewaarden voornamelijk een niemandsland, in die zin dat de Duitsers en Engelsen afwisselend het gebied in trokken. Op een kwade dag kwam het tot een treffen waarbij enkele Engelse jongens werden gedood. ER wordt gezegd dat onder de verdwenen lichamen nog ergens op het fort liggen. Ter nagedachtenis aan deze gevallenen is een monument opgericht nabij het fort en de oude sluis waar ieder jaar een herdenking plaats vindt.
In 1955 werd op het fort een luchtwachttoren van het Korps Luchtwachtdienst (KLD) gebouwd, luchtwachttoren 8E1 – Rossum. Deze betonnen raatbouwtoren was bedoeld om laagvliegende vliegtuigen waar te nemen, die lager vlogen dan de radar kon waarnemen. De toren was onderdeel van een netwerk van 276 uitkijkposten dat in de jaren vijftig van de 20e eeuw, ten tijde van de Koude Oorlog, over heel Nederland was ingericht.[1][2] De luchtwachttoren is gebruikt tot 1964, toen het KLD werd inkrompen en de luchtwachttorens in dit deel van het land werden opgeheven. In 2006 is de luchtwachttoren door eigenaar Staatsbosbeheer opgeknapt en voorzien van moderne stalen trappen en een nieuwe verdiepingsvloer. De toren is opengesteld als uitkijktoren voor bezoekers en kan dagelijks beklommen worden.
Na verder sloop kon de natuur zijn gang gaan en ontstond een gebied met de typische natuur van het Maas/Waal gebied: een overdaad aan stroomdalflora. De beschutte ligging zorgt voor een speciaal milieu. Na amateuropgravingen volgden na onderzoek een restauratie op basis van de gedachte dat zowel fort, ruïne als natuur gerespecteerd dienden te worden.